H Piñata ή “πινιάτα” (όπως είναι η Ισπανική προφορά) είναι μία κατασκευή από πεπιεσμένο χαρτί (Papier-mâché), πηλό ή ύφασμα, είναι διακοσμημένο και γεμισμένο με παιχνιδάκια ή καραμέλες ή και τα δύο, που το σπάνε σαν μέρος κάποιας τελετουργίας ή γιορτής. Συνήθως στο μυαλό μας οι πινιάτες σχετίζονται με το Μεξικό. Η ιδέα να σπάει ένα κουτί γεμάτο με "καλούδια" ήρθε στην Ευρώπη στον 14ο αιώνα από όπου απέκτησε και το όνομα pignata (από τα Ιταλικά). Οι Ισπανοί μετέφεραν το Ευρωπαϊκό έθιμο στο Μεξικό, παρόλο που υπήρχε ένα παρόμοιο έθιμο από τους Αζτέκους για να γιορτάσουν την γέννηση του θεού Huitzilopochtli τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με τις ντόπιες παραδόσεις το έθιμο της Μεξικάνικης πινιάτας ξεκίνησε στην πόλη του Acolman βόρεια της πόλης το Μεξικού, όπου εισήγαγαν τις πινιάτες για λόγους κατήχησης αλλά και να συμπίπτουν με τις τελετές για τον Θεό Huitzilopochtli. Σήμερα η πινιάτα είναι ακόμα μέρος της Μεξικάνικης κουλτούρας και άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής καθώς και της ίδιας της Αμερικής, αλλά έχει σχεδόν χάσει κάθε θρησκευτικό χαρακτήρα.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Παρόλο που οι πινιάτες θεωρούνται σήμερα αποκλειστικά σαν μια ψυχαγωγική απασχόληση για πάρτυ, εντούτοις έχουν μία μακριά και πλούσια ιστορία. Παρόλο που ακόμα γίνεται συζήτηση, φαίνεται πως η προέλευση της δεν είναι Ισπανική αλλά μάλλον Κινέζικη. Η Κινέζικη έκδοση της πινιάτα είχε το σχήμα μίας αγελάδας ή ενός βοδιού και την χρησιμοποιούσαν για το νέο έτος. Ήταν διακοσμημένη με σύμβολα και χρώματα που υποτίθεται δημιουργούσαν ευνοϊκό κλίμα για την καινούρια σοδιά. Η πινιάτα ήταν γεμισμένη με διάφορα είδη σπόρων και την χτυπούσαν με ραβδιά διαφόρων χρωμάτων. Όταν η πινιάτα έσπαγε, καίγανε τα απομεινάρια και φύλαγαν τις στάχτες για γούρι.
Το έθιμο έφτασε στην Ευρώπη τον 14ο αιώνα και έγινε συνώνυμο με τον Χριστιανικό εορτασμό της Σαρακοστής - στην Ισπανία, η πρώτη Κυριακή της Σαρακοστής η Κυριακή της πινιάτας» έγινε γνωστή και ως «ο Χορός της Πινιάτας». Καθώς η Ιταλική ρίζα της λέξης (που σημαίνει ένα μαγειρικό σκεύος, οι Ισπανοί, αρχικά χρησιμοποιούσαν ένα απλό πήλινο δοχείο, πριν αρχίσουν να το στολίζουν με κορδέλες, χρυσόσκονη και χρωματιστά χαρτιά. Η ρίζα της Ιταλικής λέξης εικάζεται ότι προέρχεται από το λατινικό “pigna” που σημαίνει κουκουνάρα.
Το Ευρωπαϊκό έθιμο της πινιάτας έφθασε στο Μεξικό τον 16ο αιώνα, αλλά προϋπήρχε ένα παρόμοιο έθιμο στην Λατινική Αμερική. Το έθιμο των Μάγιας ήταν παρόμοιο με το πρόσφατο της πινιάτας, όπου επίσης έδεναν τα μάτια αυτών που συμμετείχαν. Κατά το έθιμο των Αζτέκων γιορτάζονταν τα γενέθλια του θεού Huitzilopochtli. Οι ιερείς τοποθετούσαν ένα πήλινο δοχείο στολισμένο με χρωματιστά φτερά και όταν το έσπαγαν με ένα ραβδί ή ρόπαλο, το πολύτιμο περιεχόμενο χύνονταν στα πόδια του ειδώλου, σαν προσφορά.
Η ερμηνεία που έδιναν στην πινιάτα οι καθολικοί του Μεξικού ήταν η πάλη του ανθρώπου ενάντια στον πειρασμό. Τα επτά άκρα της, συμβόλιζαν τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Το δοχείο συμβόλιζε το «κακό» και τα εποχιακά φρούτα και τα ζαχαρωτά μέσα τους πειρασμούς του «κακού». Ο άνθρωπος με το ραβδί που είχε κλειστά τα μάτια, συμβόλιζε την πίστη. Το περά-δώθε, τα τραγούδια και οι φωνές αντιπροσώπευαν τον αποπροσανατολισμό που προέρχεται από τον πειρασμό. Σε μερικές περιπτώσεις αυτός που συμμετείχε περιστρέφονταν 33 φορές, όσα τα χρόνια του Χριστού. Το όταν σπάσει η πινιάτα τα «καλούδια» που σκορπιούνται αντιπροσωπεύουν τo έπαθλο για την πίστη.
Από τότε, φυσικά, η πινιάτα έχει χάσει σχεδόν όλη την θρησκευτική χροιά, και έχει γίνει δημοφιλής σε πολλές εορταστικές εκδηλώσεις, και όχι μόνο κατά την Δεκεμβριανή “Las Posadas” το πήλινο δοχείο έχει, στο μεταξύ, αντικατασταθεί με δοχείο από πεπιεσμένο χαρτί (παπιέ μασέ).
Η δημιουργία πινιάτας έχει πάρει, σε μερικές περιπτώσεις, και καλλιτεχνική χροιά. Ο David Gomez και η Cecilia Meade έγιναν σπόνσορες σε μια έκθεση από πινιάτες σαν αντικείμενο τέχνης και όχι διασκέδασης. Η εκδήλωση ονομάστηκε «Πινιάταραμα» με 25 πινιάτες καμωμένες από παπιέ μασέ στην γκαλερί "Vertigo" στην πόλη του Μεξικού, όλες πρωτότυπες καλλιτεχνικές δημιουργίες από γραφίστες από 23 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Αυστραλίας.
Η μεγαλύτερη πινιάτα στον κόσμο με επτά «μύτες» κατασκευάστηκε το 2010. Είχε πλάτος 11,2 μέτρα, ζύγιζε 350 κιλά και ήταν κατασκευασμένη από υαλοβάμβακα (fiberglas). Ξεπέρασε το προηγούμενο ρεκόρ Guiness τoυ 2008, στην Πενσυλβανία της ΗΠΑ.
Δείτε όλες τις πινιάτες.
